Nieśmiałość to lęk przed oceną, a co za tym idzie, w konsekwencji spodziewanej oceny negatywnej, lęk przed odrzuceniem. Nieśmiałość często nie wynika z adekwatnej sytuacji, ale z interpretacji danej sytuacji przez osobę jako zagrażająca. Inaczej mówiąc, wyobrażamy sobie w swojej głowie, w jaki sposób potoczy się dana sytuacja i budujemy ją, kreując porażkę. Spodziewamy się tego, że ktoś nas skrytykuje, źle oceni, że będziemy zawstydzeni. Ta strategia wynika ze skojarzeń, jakie kiedyś zostały zawiązane pomiędzy daną sytuacją z przeszłości a uczuciem, które się pojawiło i pojawia teraz za każdym razem.
W pewnym sensie sami kreujemy nieśmiałość, czyli wyobrażamy sobie konkretne sytuacje i prowadzimy ze sobą samym dialog wewnętrzny, który prowadzi do zaniechania czynności, które mogłyby konotować odrzucenie. Czasami w ogóle nie jesteśmy tego świadomi na poziomie werbalnym, tylko po prostu czujemy (mamy objawy z ciała, ból brzucha, drżenie w klatce piersiowej, zaczerwienienie policzków itd.)